Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΒΑΜΒΑΚΙΟΥ ΜΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η αυτοκρατορία του βαμβακιού είναι η εξιστόρηση μιας πραγματικής εποποιίας, που διαδραματίστηκε, και εξακολουθεί να διαδραματίζεται, σε πλανητική κλίμακα. Είναι η ιστορία του πώς μέσα σε εντυπωσιακά σύντομη χρονική περίοδο, από τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου αιώνα και εξής, Ευρωπαίοι έμποροι, επιχειρηματίες, κεφαλαιούχοι και ισχυροί κρατικοί λειτουργοί, εκμεταλλευόμενοι τον καρπό ενός πανάρχαιου φυτού καθώς και τη συσσωρευμένη πείρα και τις απέραντες αγορές μιας πανάρχαιης μεταποιητικής δραστηριότητας στην Ασία, την Αφρική, τη Βόρεια και τη Νότια Αμερική, οικοδόμησαν μια νέα οικονομία του βαμβακιού με τεράστιο εύρος και δυναμισμό. Όχημά τους ήταν η δύναμη των κρατών τους, ο συνδυασμός του υπερπόντιου επεκτατισμού και της εργασίας των σκλάβων, η εισαγωγή νέων μηχανών και η καθιέρωση νέων μορφών ημερομίσθιας εργασίας, αλλά και η ανάπτυξη πρωτόγνωρων μορφών δικτύωσης και διακίνησης πληροφο­ριών. Και κατά ειρωνεία της ιστορίας, η συγκλονιστική επιτυχία τους αφύπνισε ταυτόχρονα εκείνες ακριβώς τις δυνάμεις που εντέλει, κατά τον 20ό αιώνα, θα τους έθεταν στο περιθώριο της αυτοκρατορίας που είχαν δημιουργήσει.

Στην πορεία αυτής της ιστορίας εκατομμύρια άνθρωποι, ανάμεσά τους πολλά παιδιά, ξόδεψαν τη ζωή τους δουλεύοντας στα βαμβακοχώραφα και στα βαμβακουργεία, εκατομμύρια άνθρωποι υποδουλώθηκαν στην Αφρική και μεταφέρθηκαν στις βαμβακοφυτείες της Αμερικής, παραδοσιακές αγροτικές κοινωνίες είδαν τον τρόπο ζωής τους να αλλάζει άρδην, η χειροτεχνική παραγωγή σαρώθηκε από την ακατάπαυστη παραγωγή των μηχανών: η αυτοκρατορία του βαμβακιού υπήρξε, ευθύς εξαρχής, πεδίο μιας ασταμάτητης παγκόσμιας τριβής ανάμεσα στους σκλάβους και τους ιδιοκτήτες των φυ­τειών, στους εμπόρους και τους κρατικούς λειτουργούς, στους εργάτες και τους βιομηχάνους. Και επειδή συνύφανε με νέους τρόπους τις ηπείρους μεταξύ τους, το βαμβάκι προσφέρει το κλειδί ώστε να κατανοήσουμε τον νεότερο κόσμο, τις τεράστιες ανισότητές του, τη μακραίωνη ιστορία της παγκοσμιοποίησης και τη διαρκώς μεταβαλλόμενη πο